Dr.Wailani Sung
Tıpkı insanlar ve köpekler gibi kediler de anksiyete bozukluğu yaşayabilir. Evcil hayvan ebeveynleri evde değilken, gök gürültüsü veya ayrılık endişesi gibi nedenlerle genel anksiyete bozuklukları veya daha spesifik anksiyete sorunları yaşayabilirler.
Kedinizin kaygısını gidermenin ilk adımı, veterinerinizle görüşmek ve eğer gerekiyorsa, kedilere uygun anksiyete ilaçları konusunda bilgi almak olmalıdır. Aşağıda kediler için kullanılan anksiyete ilaçlarının bir listesi ve nasıl çalıştıkları hakkındaki bilgiler sıralanmaktadır.
Veterinerle Görüşme
Endişe sorunu olan kedinize yardım etmek için öncelikle, altta yatan tıbbi bir problem olup olmadığından emin olmak üzere kedinizin veterineriniz tarafından muayene edilmesi gerekir.
Veteriner hekiminiz, size bazı ilaç seçenekleri sunabilir veya size bu alanda uzman bir veteriner davranış uzmanını önerebilir.
Hangi seçeneğe karar verirseniz verin, anti-anksiyete ilaçlarının kullanımı tedavi planının sadece bir parçasıdır. Diğer kısım, durumun yönetimi ve davranış değişikliğini içerir.
Kediler için Kullanılan Anksiyete İlaçları Nasıl Etki Ediyor?
Kedi anksiyetesi çeşitli şekillerde kendini gösterebilir, bu amaçla hem uzun süreli hem de kısa süreli anksiyete önleyici ilaçlar üretilmiştir.
Uzun Süreli Anksiyete İlaçları
Bazı anksiyete ilaçları uzun süreli ilaçlardır. Yani tam etki göstermeleri 4-6 hafta sürebilir. Ayrıca günlük olarak alınmaları gerekir.
İlaç işe yarıyorsa, kedi en az 2-3 ay ilacı düzenli almalıdır. Kedinizin davranışı stabil hale geldiğinde, yavaş yavaş ilacı bırakabilirsiniz.
Bazı kedilerde, anti-anksiyete ilaçları ancak 6-12 ay veya daha uzun süre kullandığında işe yarar. Bu tedavinin en uygun tedavi olduğuna emin olabilmek için yıllık muayene, kan analizi ve davranışlarının yeniden değerlendirilmesi gerekir.
Kısa Süreli Anksiyete İlaçları
Bu tür anti-anksiyete ilaçları kısa etkilidir ve daha kısa sürede etki ederler (yalnızca birkaç saat içinde).
Kedinin sürekli artan bir kaygı ve stres yaşadığı belirli durumlarda kullanılır.
Kedi Anksiyetesi İlaç Türleri
Lütfen anksiyete bozukluğu olan kedilerin tedavisinde insan ilaçlarının hepsinin uygun olmadığını unutmayın.
En sık reçete edilen anksiyete önleyici ilaçların ve bunların olası yan etkilerinin listesi aşağıdadır (kedilerin küçük bir yüzdesi ilaç kullanırken yan etkiler yaşayabilir).
- Fluoxetine
- Paroxetine
- Sertraline
- Clomipramine
- Buspirone
- Alprazolam
- Lorazepam
- Oxazepam
- Trazodone
- Gabapentin
Fluoksetin (Ticari ismi: Prozac, Depreks, Depset, Flomek, Florak, Loksetin, Serolex, Seronil, Zedprex)
Endikasyonları: Genel anksiyete (orta ve şiddetli anksiyete); insanlara, kedilere veya diğer hayvanlara yönelik saldırganlık, dürtüsel davranış, idrar püskürtme, uygunsuz yerlere idrar yapma, panik atak ve korkulu davranışlar.
Fluoksetin, seçici serotonin geri alım inhibitörü (SSRI) olarak sınıflandırılır. Beyindeki reseptörlerin serotonini alıp atmasını engeller, bu da daha yüksek bir serotonin seviyesi sağlar.
Serotonin, ruh halini ve davranışı düzenlemeye yardımcı olur. Beyindeki serotonin miktarının artması, kaygıyı, tepkiselliği ve dürtüsel davranışı azaltmaya yardımcı olabilir.
İlacın etkili olması 4-6 hafta sürer ve günde bir kez verilir.
Genellikle tablet biçimindedir ve kediler için uygun miktarda kırılması gerekir. Eczaneler tarafından aromalı, çiğnenebilir tablet, kapsül veya aromalı sıvı haline getirilebilir.
Bazı olası yan etkileri:
- Kusma
- İshal
- Ajitasyon
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- İştah azalması
Yan etkilerin çoğu ilk 1-2 haftadan sonra düzelir. Kedinizin iştahı etkilenirse, ilaç kesilmeli ve alternatifi ile değiştirilmelidir.
Paroksetin (Ticari ismi: Seroxat, Xetanor, Paxil, Paxera)
Endikasyonları: Genel anksiyete (orta ve şiddetli anksiyete), insanlara veya diğer kedilere yönelik saldırganlık, dürtüsel davranış, idrar püskürtme, uygunsuz idrara çıkma ve korkulu davranış hali.
Paroksetin, beyindeki serotonin miktarını artıran başka bir SSRI’dır. Fluoksetin nedeniyle endişesi artan veya iştahı azalmış kediler için iyi bir alternatiftir. Fluoksetine göre daha az yatıştırıcıdır.
Bu ilacın etkisi 4-6 hafta sürer. Günde bir kez verilmeli ve aniden kesilmemelidir.
İlaç, kalp hastalığı olan kedilerde dikkatli kullanılmalıdır.
Genellikle tablet biçimindedir ve kediye uygun miktarda kırılması gerekir. Eczaneler tarafından aromalı çiğneme tableti, kapsül veya aromalı sıvı haline getirilebilir.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- Kabızlık
- Kusma
- İdrar yapmada zorlanma
Sertralin (Ticari ismi: Selectra, Lustral, Serdep, Seralin)
Endikasyonları: Genel anksiyete (hafif ve orta derecede anksiyete), uygun olmayan yerlere tuvaletini yapma ve korkak davranış hali.
İlacın tam olarak etkili olması 4-6 hafta sürer. Günde bir kez verilmeli ve aniden kesilmemelidir.
Bu ilacın eczane tarafından aromalı çiğneme tableti, kapsül veya aromalı sıvı haline getirilmesi gerekir.
En küçük tablet, çeyrek olarak kesildiğinde bile çok büyüktür.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- Ajitasyon
- İştah azalması
Bununla birlikte, bu ilacın diğer SSRI’lara kıyasla yan etkilere neden olma olasılığı daha düşüktür.
Klomipramin (Ticari ismi: Anafranil)
Endikasyonları: Genel anksiyete (orta ve şiddetli anksiyete); insanlara, kedilere veya diğer hayvanlara yönelik saldırganlık, dürtüsel davranış, idrar püskürtme; uygunsuz yerlere idrar yapma, panik atak ve endişeli davranışlar.
Clompiramine, anksiyeteyi ve agresif davranışı azaltmak için serotonin ve norepinefrin reseptörlerini modüle eden trisiklik bir antidepresandır (TCA).
Bu ilacın etkili olması 4-6 hafta sürer. Günde bir kez verilmeli ve aniden kesilmemelidir.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Kusma
- İshal
- Ajitaston
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- Ağız kuruluğu
- İştahsızlık
Bu ilaç, kalp hastalığı olan kedilerde dikkatli kullanılmalıdır.
Buspirone (Ticari ismi: Buspon)
Endikasyonları: Genel anksiyete (hafif ve orta derecede anksiyete) ve endişeli davranışlar.
Buspiron, beyindeki serotonin ve dopamin reseptörleri üzerinde çalışan bir azapiron olarak sınıflandırılır.
Bu ilacın etkili olması 4-6 hafta sürer. Günde bir kez verilmeli ve aniden kesilmemelidir.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Kusma
- İshal
- Ajitasyon
- Uyuşukluk hali
- Sahibine aşırı düşkünlük
Evdeki diğer kediler tarafından dışlanan bazı kediler, daha özgüvenli olabilir ve kaçmak yerine savunmaya geçebilir.
Alprazolam (Ticari ismi: Xanax)
Endikasyonları: Anksiyete, fobi, panik bozukluğu ve korku.
İlaç, beyindeki GABA aktivitesini destekleyen bir benzodiazepin olarak sınıflandırılır.
Bu kısa etkili ilaç 30 dakika içinde etkisini gösterir. 8-12 saatte bir verilebilir. Bu ilaç günlük olarak verilirse tolerans ve bağımlılık ortaya çıkabilir. Kedi uzun süredir kullanıyorsa, ilacı yavaşça kesmek gerekir.
Alprazolam agresif davranış gösteren kedilerde dikkatli kullanılmalıdır. Kedinin baskılanmasını azaltabilir ve bu da onların daha agresif davranışlar sergilemesine yol açabilir.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- Motor koordinasyon kaybı
- Iştah artışı
- Çelişkili heyecan
- Saldırgan davranışın engellenmesi
Lorazepam (Ticari ismi: Ativan)
Endikasyonları: Anksiyete, fobi, panik bozukluğu ve korku.
Bu ilaç da bir diğer benzodiazepindir.
30 dakika içinde etkili olan kısa etkili bir ilaçtır. 12 saatte bir verilebilir. İlaç her gün veriliyorsa, tolerans ve bağımlılık ortaya çıkabilir. Kedi ilacı uzun süredir kullanıyorsa, yavaşça kesmek gerekir.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- Motor koordinasyon kaybı
- İştah artışı
- Çelişkili heyecan
- Saldırgan davranışın engellenmesi
Bu ilaç, agresif davranışları olan kedilerde dikkatli kullanılmalıdır.
Oksazepam (Ticari ismi: Adumbran)
Endikasyonları: Anksiyete, fobi, panik bozukluğu ve korku.
Oksazepam bir diğer benzodiazepindir, yani 30 dakika içinde etkili olan kısa etkili bir ilaçtır. 24 saatte bir verilebilir. Bu ilaç günlük olarak verildiğinde, tolerans ve bağımlılık ortaya çıkabilir. Kedi ilacı uzun süredir kullanıyorsa, yavaşça kesmek gerekir.
Bu ilaç, agresif davranışları olan kedilerde dikkatli kullanılmalıdır.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- Motor koordinasyon kaybı
- İştah artışı
- Çelişkili heyecan
- Saldırgan davranışın engellenmesi
Trazodon (Ticari ismi: Desyrel)
Endikasyonları: Kaygı ve saldırganlık.
Bu ilaç, bir serotonin-2A antagonisti geri alım inhibitörü olarak sınıflandırılır.
60-90 dakikada etki eden ve yaklaşık 8-12 saat süren kısa etkili bir ilaçtır.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- Kusma
- İshal
- Ajitasyon
Gabapentin (Ticari ismi: Gabapen)
Endikasyonları: Kaygı ve saldırganlık.
Gabapentin, antikonvülsan olarak sınıflandırılır. Heyecanı azaltmak için beyindeki kalsiyum iyon kanalları üzerinde çalışır. Ksilitol içerdiği için insan oral solüsyonu kullanmaktan kaçının.
60-90 dakikada etki eden ve yaklaşık 8-12 saat süren kısa etkili bir ilaçtır.
Bazı olası yan etkiler şunları içerir:
- Uyuşukluk hali
- Derin uyku hali
- Kusma
- Motor koordinasyon kaybı
- Ajitasyon
Kaynak: https://theloveofanimals.com/2020/06/22/cat-anxiety-meds/
“Diyabetik Kedi” site yöneticisi
