Jennifer Coates, DVM
Köpeklerdeki bilişsel işlev bozukluğu konusunu daha önce yazmıştım ve bu yaşla ilişkili durum kedilerde aynı oranda görülmese de, yaygın ve dikkatimizi çekecek kadar şiddetlidir. Araştırmalarda, 11 ile 15 yaşları arasındaki kedilerin yüzde 28’inin ve 15 yaşın üzerindeki kedilerin yüzde 50’sinin, bazı bilişsel işlev bozukluğu (demans) belirtileri gösterdiği görülmektedir.
Yaşlı kedilerde zihinsel işlevin azalmasının kesin nedenleri kolaylıkla tespit edilemez. Bazı durumlarda nörotransmiterlerin parçalanma oranındaki artış ve beyne zarar veren serbest radikallerin birikmesi nedeni ile olabilir. Sebep ne olursa olsun, sağlıklı kedilerin beyinleri ile yaşlanmayla ilişkili normal değişikliklerden daha fazla bilişsel işlev bozukluğu olanların beyinleri arasında, belirgin fiziksel ve fizyolojik farklılıklar vardır.
Kedilerde bilişsel gerilemenin tipik semptomları şunlardır:
- Davranış ve aktivite seviyelerindeki değişiklikler
- Kum kutusu kullanımıyla ilgili sorunlar
- Huzursuzluk ve amaçsızca dolanma
- Yönünü şaşırma
- Bağırma
- Hafıza kaybı
- Kedinin insanlarla veya diğer evcil hayvanlarla ilişki kurma şeklindeki değişiklikler
- Değişen uyku düzeni
Yaşlı kedinizin bilişsel işlev bozukluğu geliştirdiğinden şüpheleniyorsanız yapmanız gereken ilk şey, onu kontrol için veterinerinize götürmektir. Diğer hastalıkların da bilişsel gerilemeyi taklit eden semptomları olabilir. Kesin bir tanı konmadan önce veterinerinizin artrit, karaciğer hastalığı, nörolojik problemler (örneğin beyin tümörü), hormonal bozukluklar, böbrek yetmezliği ve yüksek tansiyon gibi durumları ekarte etmesi gerekecektir. Yaşlı kedilerimizdeki davranış değişikliklerinin diğer olası nedenleri ele alınmadan bilişsel işlev bozukluğundan kaynaklandığı varsayılırsa, ona haksızlık etmiş oluruz.
Evet, bozulmuş bilişle mücadele eden kedilere yardımcı olmak için yapılabilecek şeyler vardır. Selegeline, propentofylline, antioksidanlar, sertralin, lorazepam, melatonin, L-theanine, alfa-casozepin ve feromonlar gibi ilaçlar ve takviyeler köpeklerde daha fazla çalışılmış olmasına rağmen, kedilerdeki kullanımları da güvenli görünmektedir. Etkililik ise büyük ölçüde hastaya göre değişir. Korkarım, her birey için doğru kombinasyonu bulmak, bilimden çok bir sanattır.
Diyetinin güçlendirilmesi, zihinsel uyarım ve stresten arındırma, bir kedinin zihinsel aktivitesinin veya zindeliğinin iyileştirilmesi uzun bir süre gerektirir. Tasmalı yürüyüş, dışarıda güvenli bir çanta içinde veya pencere önünde geçirilen zaman ve oyuncaklarla oynamak gibi aktiviteler, yaşlı hayvanların zihinsel zindeliğine yardımcı olur. Yaşlı kediler de yeni numaralar öğrenebilir ve bunları uygulamak, zihinlerini ve bedenlerini güçlü tutmaya yardımcı olur.
Kaynak: https://www.petmd.com/blogs/fullyvetted/2012/apr/cognitive_dysfunction_in_cats-14043
